Nowy urbanizm przykłady i urbanista
Specjalista zajmujący się projektowaniem rozmieszczenia określonych funkcji (produkcji mieszkaniowej, rekreacji, komunikacji) w zurbanizowanej (miejskiej) przestrzeni geograficznej w celu zaspokojenia wszystkich potrzeb osób w niej mieszkających. Odbywa się to zgodnie z wymogami ładu przestrzennego, zachowania walorów krajobrazowych i architektonicznych, ochrony i racjonalności (ekonomiki) struktur osadniczych oraz sieci infrastruktury.
Naukowiec zajmujący się badaniem teorii i praktyki budownictwa miejskiego.
Osoba zajmująca się planowaniem jest urbanista i opracowywaniem planów budowy, rozbudowy i modernizacji miast lub ich obszarów. Nadzoruje również ich sprawną realizację (Urbanistyka operacyjna).
Twórca ładu przestrzennego w strukturze zurbanizowanej.
Autor posiadający uprawnienia do samodzielnego wykonywania prac urbanistycznych (robót miejskich), w skali regionalnej lub lokalnej. Należą do nich: studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, plany zagospodarowania przestrzennego kraju i województw, fizjografie miast i inne opracowania, a także studia kierunków i uwarunkowań przestrzennych.
Zawód ten wchodzi w skład tzw. grupy zawodów regulowanych
W latach 2000-2014 zawód urbanisty był zawodem zaufania publicznego. Posiadał swoje prawnie określone jednostki organizacyjne w postaci krajowych i okręgowych izb urbanistów. Urbaniści to specjaliści, którzy zajmują się zagadnieniami urbanistycznymi i poprawą przestrzeni miejskiej. Jest to również sposób na podniesienie jakości życia w mieście. Zawód ten jest wyjątkowy, ponieważ wymaga szerokiego zakresu wiedzy interdyscyplinarnej oraz umiejętności interpersonalnych (mediator/propagator, edukator). Towarzystwo Urbanistów Polskich jest organizacją polską. Jako antidotum na modernizm w powojennej Europie, USA i innych krajach, powstał ruch odnowy w architekturze i urbanistyce. Opowiada się on za powrotem miasta do ludzkiej skali. Nowy Urbanizm ma coraz większy wpływ na kształt miast i pomaga ich mieszkańcom żyć szczęśliwiej. Początki Nowego Urbanizmu Lata 50. to najlepszy czas na zrozumienie Nowego Urbanizmu. W tym czasie przebudowano wiele centrów miast na Zachodzie. Robiono to w imię postępu i często nieodwracalnie niszczono tkankę. Wielopasmowe arterie przecinające historyczne obszary, skrzyżowania bez skrzyżowań i przejścia podziemne to symbole tego czasu. Przy planowaniu przestrzeni miejskiej stosowano zasadę rozdzielania funkcji. Pozwalało to na powstawanie pustych w dzień osiedli sypialnianych oraz pustych w nocy terenów usługowo-przemysłowych. Był to początek „miasta-maszyny”, systemu całkowicie ignorującego ludzkie potrzeby. Stało się jasne, że te przestrzenie są niekomfortowe dla mieszkańców, co doprowadziło do masowego exodusu na przedmieścia. Miejski exodus i urban sprawl, znany również jako rozrost miast, są konsekwencjami nieprzystosowania miast do ludzkiej skali. Problemy te mogą się również mnożyć. Wraz z rosnącą liczbą mieszkańców, przestrzeń miejska ulega degradacji. Ponieważ tych, których nie stać na przeprowadzkę, nie stać na mieszkania lepszej jakości, narasta segregacja społeczna. Skutkuje to powstawaniem „lepszych” lub „gorszych” dzielnic. Inne negatywne efekty to chaos przestrzenny i pogorszenie stanu środowiska naturalnego. Może to również powodować niedoinwestowanie w centralnych regionach, które często posiadają najcenniejsze dziedzictwo historyczne miast. Pokazuje to, że modernistyczne wizje nie okazały się zdolne do uproszczenia życia ludzi. Zjawiska te doprowadziły do powstania w latach 70. ruchu, którego przedstawicielem był Leon Krier (architekt luksemburski). Jego główną ideą był powrót do tradycyjnej konstrukcji miasta europejskiego, którą zniszczył modernizm. Wizja ta stała się podstawą Nowego Urbanizmu.
Nowy Urbanizm: Główne założenia.
Istotą ruchu jest pragnienie przywrócenia znaczenia miejskości w jej dawnym rozumieniu. To nie tylko potrzeba budowania infrastruktury czyniła miasta wielkimi, o czym często się zapomina. Miasta były budowane po to, by wspierać podstawowe potrzeby ekonomiczne i społeczne. Eksperci od nowego urbanizmu twierdzą, że miast nie da się rozbudować pod względem przestrzennym i demograficznym. Jest to historyczny układ miasta, z centralnym placem i zabudową kwartałową. Dziś o „ludzkiej skali” miasta decydują czynniki, które bezpośrednio wpływają na psychologię człowieka, estetykę, bezpieczeństwo i komfort. Są to postulaty Nowego Urbanizmu. Przestrzeń publiczna, która jest czysta i przyjazna, jest chętnie odwiedzana. Zabudowa kwartałowa z zachowanymi pierzejami. Porządkowanie krajobrazu – zagęszczanie zabudowy lub chowanie parkingów pod ziemią, na tyłach budynków, aby ograniczyć chaos wizualny Marginalizacja ruchu samochodowego, wprowadzanie stref uspokojonego ruchu Rozwój infrastruktury dla pieszych, rowerzystów i transportu publicznego Zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez zastosowanie intuicyjnych rozwiązań (np. zredukowana sygnalizacja świetlna i znaki, skrzyżowania równorzędne). Mieszanie funkcji to świetny sposób na stworzenie żywej przestrzeni. Rozrost miast można zatrzymać dużo terenów zielonych – skwery, parki, nasadzenia przydrożne zrównoważony rozwój – korzystanie z rozwiązań ekologicznych Fragment systemu transportu publicznego w urbanizm kładzie nacisk na jazdę na rowerze, chodzenie pieszo i transport publiczny. Źródło: Wikipedia, fot. Steve Morgan, CC BY-SA 3.0
Niekiedy nowoczesny ideał nazywany jest również „miastem kompaktowym”. Wielofunkcyjne przestrzenie powinny być nieskalowane i obejmować obszary mieszkalne, handlowe, biurowe i rekreacyjne. Ważne jest, aby móc pracować, uczyć się, robić zakupy czy odwiedzić lekarza w odległości krótkiego spaceru od domu. Przestrzeń ta musi być bezpieczna, atrakcyjna i przyjazna. Aby przeciwdziałać wykluczeniu, społeczność powinna być również zróżnicowana.
Podejście Nowego Urbanizmu do transportu promuje hasło „Miasta nie są dla samochodów, ale dla ludzi”. Ma to na celu usunięcie ruchu tranzytowego z miasta i umożliwienie korzystania z innych środków transportu tak, aby nie były one wymagane. Będzie to nie tylko korzystne dla środowiska, ale także zwiększy bezpieczeństwo pieszych.
Urbanizm definicja
Nowy urbanizm: Korzyści i krytyka
Rozwój ten niesie ze sobą wiele korzyści, w tym:
Poprawa jakości życia dzięki czystym i wygodnym środowiskom
Zmniejszenie liczby śmiertelnych wypadków drogowych
Odbudowa więzi społecznych
Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza
Obniżenie kosztów infrastruktury
Krytycy Nowego Urbanizmu twierdzą, że jest to inżynieria społeczna prowadzona w lewicowy sposób. Wolność mieszkańców ma być naruszana poprzez budowanie miast według określonych standardów. Ideologia ta nie jest tak atrakcyjna, jak się wydaje. Zawiera nakazy i zakazy takie jak np. zakaz budowy domów na przedmieściach i jazdy samochodem w centrach miast.
Urbanizm jako praktyka
Ruch ten szybko się rozwija i zyskuje coraz więcej zwolenników. Nowy Urbanizm jest fundamentem dla wielu innych nurtów. W znaczący sposób wpłynął na planowanie architektoniczne i architekturę zachodnią. Wynika to z postępu technologicznego i zwiększonej świadomości na temat populacji miejskiej na Zachodzie. Idea ta rozwija się równolegle z wieloma zmianami w działalności człowieka. Należą do nich:
Rozwój ruchów aktywizmu miejskiego, Ruchy aktywizmu miejskiego to oddolne działania, które poprawiają warunki życia w mieście
Włączenie mieszkańców przez władze samorządowe w proces podejmowania decyzji dotyczących przestrzeni miejskiej, np. poprzez budżety obywatelskie
Tendencja do dbania o środowisko naturalne
Zmiany świadomości ekonomicznej wśród mieszkańców – Powolny odwrót od konsumpcjonizmu w kierunku pragmatyzmu Np.
Poundbury, niewielka część starego miastaPoundbury zostało zbudowane w Anglii zgodnie z zasadami Nowego Urbanizmu. Źródło: Wikipedia, zdjęcie autorstwa Steinsky’ego, CC-BY-SA 3.0
Jednym z najbardziej znaczących projektów w duchu „nowego urbanizmu”, jest rewitalizacja i budowa Poundbury w Anglii. W tym nurcie realizuje się wiele projektów. Należą do nich holenderska i duńska rewolucja rowerowa ostatnich 30 lat, a także rozbudowa systemów tramwajowych w całej Francji i USA.
Innym przykładem jest operacja w Seulu mająca na celu odsłonięcie koryta rzeki, które przez dziesięciolecia było ukryte pod wielopasmową arterią miejską. W Nowym Jorku, gdzie ruch uliczny jest zawsze zatłoczony, podejmowane są intensywne działania na rzecz ograniczenia ruchu samochodowego. Hamburg chce pójść o krok dalej i do 2025 roku wyeliminować wszystkie prywatne samochody z centrum miasta.
Rzeka Cheonggyecheon, Seul
Nowy Urbanizm w Polsce
W Polsce Nowy Urbanizm stał się kluczowym wyznacznikiem tego, jak należy przeprowadzać rewitalizację miast. Jest to główne zadanie dla nadchodzącej perspektywy unijnej. Eksperci zwracają uwagę, że wciąż obserwujemy zjawisko znane jako „modernizacja zacofania”. Zachód próbuje się dogonić, stosując rozwiązania, które zostały zarzucone. Często towarzyszy temu konieczność szybkiego wydania dużych środków unijnych, co może prowadzić do pospiesznie przygotowanych projektów i niedostatecznych konsultacji z mieszkańcami.
W wielu miastach podejmowane są pojedyncze działania wpisujące się w idee Nowego Urbanizmu. Powoli w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zaczyna się stosować zasady wielofunkcyjności, a także blokowania rozlewania się miast. Nowoczesne standardy projektowania widoczne są także w ulicach, zieleni i ścieżkach rowerowych. Nowe Centrum Łodzi jest jednym z najważniejszych założeń urbanistycznych, które uważa się za odzwierciedlenie Nowego Urbanizmu. Jego twórcą był Leon Krier, a autorem jego starszy brat Rob.
Wizualizacja Nowego Centrum Łodzi, źródło: Urząd Miasta Łodzi
Takie rozwiązania są dostępne również w dużych miastach, jak np:
Strefy uspokojonego ruchu mają ograniczenia prędkości do 30 km/h i wyniesione przejścia dla pieszych lub szykany, z których mogą korzystać samochody. Wymusza to bardziej ostrożną jazdę (np. Katowice)
Budowa pasów przeciwprądowych i rozbudowa infrastruktury rowerowej (np. Gdańsk)
Budowa tzw. „woonerfów” – „ulic do mieszkania” wzorowanych na rozwiązaniach holenderskich (Łódź).
Budowa przystanków wiedeńskich ułatwiających wsiadanie do tramwajów na poziomie ulicy, wspólne przystanki autobusowe i tramwajowe (np. Łódź, Gdańsk, Poznań, Kraków)